Kinh tế tập thể và xung lực xây dựng nông thôn mớiKinh tế tập thể và xung lực xây dựng nông thôn mớiTheo tiêu chí 13 về “hình thức tổ chức sản xuất” trong Bộ tiêu chí Quốc gia về xây dựng nông thôn mới (NTM), các xã ít nhất phải có 1 HTX hoạt động hiệu quả và hình thành được chuỗi liên kết. Đây là điều kiện khá đơn giản với nhiều địa phương nhưng cũng khá khó với những xã có hạ tầng và trình độ sản xuất thấp, cần có sự vào cuộc quyết liệt hơn từ các cấp chính quyền.
Những kết quả bước đầu
Đến nay, toàn tỉnh đã thành lập được 89 HTX và đang hoạt động ổn định, trong đó có 45 HTX dịch vụ nông nghiệp, 6 HTX công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, 15 HTX thương mại dịch vụ, 4 HTX xây dựng, 12 HTX giao thông vận tải, 2 HTX điện, 2 HTX vệ sinh môi trường… với khoảng 12.000 thành viên, 1.283 lao động làm việc thường xuyên. Vốn điều lệ trung bình của HTX gần 1 tỷ đồng, doanh thu bình quân năm 2016 gần 3,9 tỷ đồng, thu nhập cán bộ quản lý 4,5 triệu đồng/tháng và người lao động là 3,5 triệu đồng/tháng.
Trong quá trình hoạt động, nhiều HTX đã đổi mới cách thức sản xuất, tạo công ăn, việc làm, thu nhập ổn định cho lao động nông thôn, tích cực tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn, mạnh dạn đầu tư, mua sắm máy móc hiện đại, công nghệ tiên tiến đưa vào sản xuất. Do vậy, sản phẩm làm ra đạt chất lượng tốt, tạo được các chuỗi liên kết để đưa nhiều mặt hàng vươn ra thị trường ngoài tỉnh, nước ngoài.
Nổi bật có HTX nông nghiệp Công Bằng Thuận An (Đắk Mil) đã tham gia chuỗi giá trị cà phê, hồ tiêu, HTX nông nghiệp Đồng Tiến (Đắk R’lấp) tham gia chuỗi giá trị chăn nuôi heo công nghệ cao; HTX nông nghiệp Krông Nô (Krông Nô) đã hoàn thành thủ tục cấp giấy chứng nhận nhãn Flocert sản phẩm Ca Cao, HTX Nông nghiệp Tia Sáng (Gia Nghĩa) ký kết hợp đồng tiêu thụ chanh dây sang Đài Loan… HTX hoạt động hiệu quả sẽ tạo ra nhiều sản phẩm, dịch vụ, giải quyết việc làm, lan tỏa cách làm ăn mới hiệu quả, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nông nghiệp, đặc biệt là khu vực đồng bào dân tộc thiểu số.
Ngoài HTX, trên địa bàn tỉnh còn có 262 THT đang hoạt động. Đây là tiền đề để thành lập các HTX. Các THT hoạt động ở các lĩnh vực như: trồng cà phê, chanh dây, trồng rừng, cung cấp nước sạch, chăn nuôi, cho vay luân phiên… Hoạt động của các THT đã tạo việc làm, thu nhập ổn định cho các thành viên, giúp vay vốn, đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật đến với người nông dân.
THT, HTX có vai trò liên kết với các nhà cung ứng đầu vào, đầu ra cho sản phẩm, tạo cho các thành viên và hộ gia đình có vị thế trong quan hệ liên kết “bốn nhà”. Các thành viên trong HTX, THT được tạo điều kiện thuận lợi mua chung các sản phẩm đầu vào, bán chung các sản phẩm sản xuất và được tiếp cận khoa học kỹ thuật một cách bài bản từ các nhà khoa học. Quan trọng hơn, qua đây, đã góp phần cho nhiều xã đủ điều kiện để hoàn thành những tiêu chí khó trong xây dựng nông NTM như hình thức tổ chức sản xuất, thu nhập, xóa đói giảm nghèo…
Xác định tầm quan trọng của kinh tế tập thể trong việc góp phần thúc đẩy Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, trong những năm qua, Liên minh Hợp tác xã (HTX) tỉnh Đắk Nông đã phối hợp với các xã, đặc biệt là xã điểm trong xây dựng NTM để tổ chức các lớp tập huấn tuyên truyền luật HTX năm 2012 cho cán bộ, trưởng thôn, bon, các tổ chức đoàn thể và các sáng lập viên để tiến tới thành lập các HTX.
Từ đầu năm đến nay, Liên minh HTX tỉnh đã mở được 6 lớp tuyên truyền, thành lập HTX, tổ hợp tác (THT) cho 420 học viên trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số các huyện trên địa bàn tỉnh. Từ đây, mô hình kinh tế tập thể đã đạt được những kết quả bước đầu, tạo nền tảng trong xây dựng, hình thức tổ chức sản xuất theo hướng liên kết, xây dựng các chuỗi giá trị sản phẩm nông nghiệp có giá trị, chất lượng cao hơn.
Tiếp tục hỗ trợ, khuyến khích các mô hình kinh tế tập thể phát triển
Để hỗ trợ, khuyến khích các địa phương phát huy mô hình kinh tế tập thể, Liên minh HTX tỉnh đã xây dựng kế hoạch tổ chức tuyên truyền thành lập HTX, góp phần bảo đảm thực hiện tiêu chí số 13 của Bộ tiêu chí xây dựng NTM.
Ông Bùi Hoa Thám, Phó Chủ tịch Liên Minh HTX tỉnh cho biết: “Thời gian tới, Liên minh HTX tỉnh sẽ ưu tiên các xã chưa có THT và HTX theo tiêu chí số 13 chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM để tập trung tuyên truyền, tư vấn thành lập, giới thiệu các mô hình HTX để nhân dân và các nhóm sáng lập viên biết để liên kết thành lập các HTX hoạt động hiệu quả. Theo kế hoạch, ngoài việc duy trì, phát huy hiệu quả các HTX đang hoạt động, giai đoạn 2016 -2020, bắt buộc 26 xã chưa có HTX phải thành lập được ít nhất 1 HTX làm ăn hiệu quả. Đây là thách thức không nhỏ nếu chính quyền các cấp, người dân thiếu sự quan tâm, vào cuộc một cách quyết liệt”.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, thực tế cho thấy số lượng HTX làm ăn hiệu quả vẫn chưa nhiều. Các HTX có quy mô hoạt động sản xuất nhỏ, ngành nghề chưa phong phú, công nghệ kỹ thuật lạc hậu, hàng hóa làm ra chưa bảo đảm chất lượng và mẫu mã nên chưa đáp ứng được nhu cầu thị trường.
Theo ông Trương Thanh Tùng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông, đóng góp của kinh tế tập thể trong xây dựng NTM là không còn bàn cãi. Hiện nay, các xã muốn đạt NTM bắt buộc phải có HTX thực hiện theo luật HTX năm 2012 trên tinh thần phải liên kết với nhau chặt chẽ. Vì vậy, để HTX thực sự là điều kiện, động lực cho xây dựng NTM, các đơn vị, địa phương và cả người dân phải có những cách làm, tư duy mới hơn, quyết tâm hơn trong lựa chọn phương án, cách thức, hình thức hoạt động sản xuất kinh doanh. Đặc biệt, các HTX phải xác lập, vận hành hiệu quả quy trình sản xuất theo hướng liên kết chuỗi giá trị từ đầu vào cho đến đầu ra của sản phẩm.
Theo thống kê của Liên minh HTX tỉnh, trên địa bàn tỉnh hiện có 35 xã đã thành lập được HTX (chiếm 57%). Phần lớn các xã này đã đủ điều kiện về tiêu chí số 13 trong bộ tiêu chí xây dựng NTM. Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn còn 26 xã chưa thành lập được HTX (chiếm 43%).
Bài, ảnh: Đức HùngBáo Đắk Nông
