Thực hiện Kế hoạch tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 18/3/2002 Hội nghị lần thứ 5, Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể, theo phân công của Ban Chỉ đạo Trung ương tại Quyết định số 212/QĐ-TTg ngày 20/02/2019 của Thủ tướng Chính phủ. Ngày 20/5/2018 tại tỉnh Đăk Nông, Đ/c: Nguyễn Ngọc Bảo, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo đổi mới phát triển kinh tế tập thể, HTX; Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam cùng đoàn công tác đã khảo sát và làm việc một số HTX để nắm bắt tình hình phát triển KTHT, HTX tại địa phương. Tham gia cùng đoàn công tác có đại diện lãnh đạo Ban Kinh tế Trung ương; Bộ Kế hoạch- Đầu tư; Văn phòng; cơ quan Thường trực miền Trung- Tây Nguyên; Trường miền Trung- Tây Nguyên; Trung tâm Các chương trình kinh tế- xã hội cùng tham gia đoàn công tác. Mục đích của đợt khảo sát tình hình thực tế tại các HTX trên địa bàn tỉnh Đắk Nông là cơ sở để đánh giá kết quả 15 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 18/3/2002 Hội nghị lần thứ 5, Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể tại tỉnh Đắk Nông.
Thăm mô hình HTX chuyên trồng và chăm sóc chế biến Cà phê theo tiêu chuẩn là thế mạnh của tỉnh Đắk Nông cũng là mô hình điểm: Hợp tác xã Nông nghiệp Công Bằng Thuận An, xã Thuận An, huyện Đắk Mil, tỉnh Đăk Nông. HTX được thành lập năm 2012, do ông Nguyễn Hữu Hạ làm Giám đốc với 58 hộ thành viên: trong đó 23 hộ đồng bào dân tộc thiểu số.
Sau khi được thành lập tháng 9 năm 2012, Hợp tác xã được Hiệp hội Thương mại công bằng quốc tế cấp giấy chứng nhận trở thành thành viên sản xuất cà phê thương mại công bằng ở Việt Nam. Hợp tác xã tập hợp những nông dân có tâm huyết với cây cà phê để sản xuất sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế. Trên cơ sở khi liên kết các hộ sản xuất, HTX chuyển giao kỹ thuật và thường xuyên kiểm tra, giám sát việc sản xuất cà phê theo quy trình, tiêu chuẩn của Thương mại công bằng (Fairtrade) và được các thành viên thực hiện nghiêm túc. Năng suất cà phê được nâng lên, trung bình đạt từ 3-4 tấn/ha, chăm sóc tốt đạt từ 5 tấn/ha trở lên. Khi thu hoạch, tỷ lệ trái chín chiếm trên 90% và được phơi, sấy, đóng bao bì bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm. Vụ năm 2018 HTX đã bán được 381.3 tấn, tổng doanh thu là 19,467 tỷ đồng. HTX đã đầu tư xây dựng nhà máy chế biến cà phê ướt đặt tại xã Thuận An, huyện Đắk Mil với trị giá công trình khoảng 1.500.000.000 đồng. Năm 2015 HTX đã nâng cấp lò sấy với giá trị 200 triệu đồng. Mục đích để phục vụ cho toàn thể bà con nông dân xã Thuận An có nhu cầu trong vụ thu hoạch. Lợi thế của nhà máy này làm ra những sản phẩm sạch, chất lượng cao và còn tăng thêm sản lượng đạt nhân cho bà con nông dân. Sản phẩm cà phê chế biến ướt sẽ cạnh tranh được trên thị trường quốc tế. Người nông dân còn được cộng thêm từ 5.000đ đến 8.000đ/kg, so với giá bán cà phê thị trường tại địa phương.
Tại buổi làm việc với đoàn công tác, Ban Giám đốc HTX đã kiến nghị, đề xuất với đoàn công tác tạo điều kiện cho HTX. Cần có quỹ đất sách để tạo điều kiện cho HTX thuê, hoặc mua theo quy định của Nhà nước để HTX xây dựng vườn ươm công nghệ cao, tái cơ cấu ngành nông nghiệp. Chính phủ cần có chính sách hỗ trợ hoặc dự trữ mua cà phê, tiêu khi giá cà phê, tiêu xuống quá thấp như hiện nay.
Thăm mô hình hợp tác xã phi nông nghiệp, chuyên sản xuất gạch không không nung. Hợp tác xã Khánh Thiện, tại thị trần Đức An, huyện Đắk Song – Đắk Nông đây là HTX hoạt động trung bình còn gặp nhiều khó khăn đầu ra của sản phẩm cũng như thiếu vốn, trang thiết bị phục vụ cho sản xuất mở rông thị trường tiêu thụ sản phẩm của HTX. Đoàn công tác ghi nhận những kiến nghị, những khó khăn của HTX để có kế hoạch xem xét hỗ trợ cho HTX phát triển trong thời gian tới.
Buổi chiều 20/5, Đoàn công tác tiếp tục khảo sát và làm việc với HTX Nông lâm nghiệp và Thương mại Tia sáng và Hợp tác xã Đắk Tân xã Đắk Nia, thị xã Gia Nghĩa, tỉnh Đăk Nông.
HTX Đắk Tân được thành lập từ tháng 5/2017 với 7 hộ thành viên, có hơn 9 ha đất canh tác. Trong đó 6 ha liên kết sản xuất với nông dân. Tính đến 20 tháng 8 năm 2018, HTX Đắk Tân đã liên kết với các hộ dân để triển khai sản xuất được 26,4ha bao gồm các loại giống như dưa leo, khổ qua, mướp hương, bí đao, bí đỏ…Hiệu quả kinh tế từ sản xuất giống khổ qua, dưa leo, bí đao là 164,57 triệu đồng, sản xuất giống bí đỏ lá 84,47 triệu đồng. Mỗi năm sản xuất 3 vụ, lợi nhuận thu về từ 253 triệu đến 500 triệu đồng/năm/ha. Thực hiện chuỗi liên kết với nông dân và hợp đồng với doanh nghiệp để tiêu thụ gắn sản xuất với gia tăng chuỗi giá trị nông sản là phương thức hoạt động của HTX Đăk Tân. Đây là mô hình sản xuất giống rau quả các loại cho thu nhập cao trên địa bàn thị xã Gia Nghĩa trên đơn vị diện tích, có đầu ra sản phẩm ổn định, tạo công ăn việc làm cho nhiều lao động tại địa phương góp phần ổn định cuộc sống găn với Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới.
Mô hình thứ 4 tại tỉnh Đắk Nông: HTX Nông lâm nghiệp và Thương mại Tia sáng, thị xã Gia Nghĩa – Đắk Nông được thành lập hơn 12 năm. Từ năm 2012 đến nay HTX đã chuyển đổi hoạt động theo luật HTX năm 2012. Trải qua 4 nhiệm kỳ đại Hội đến nay HTX đã kiện toàn bộ máy vững vàng với đội ngũ cán bộ, nhân viên và thành viên HTX có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cao đáp ứng nhu cầu chất lượng nguồn nhân lực trong thời kỳ mới.
Hợp tác xã chuyên hoạt động đầu tư, sản xuất và dịch vụ thương mại trong lĩnh vực nông lâm nghiệp, như: Trồng sản xuất, thu mua, chế biến, bảo quản xuất khẩu Chanh Dây và các mặt hàng nông sản khác (Mía, Sầu riêng, Mãng cầu, Khoai lang, …). Kết quả đạt được từ năm 2015 đến nay HTX đang tổ chức đầu tư sản xuất chủ yếu là Chanh dây. Năm 2015 HTX được tham gia chuỗi sản xuất an toàn của cây Chanh dây do Chi cục quản lý chất lượng nông lâm thủy sản hướng dẫn trong ba năm liên tiếp, các mẫu sản phẩm của HTX đều đạt tiêu chuẩn an toàn theo quy định của nhà nước. Trong lĩnh vực chế biến đóng gói bảo quản sản phẩm xuất khẩu hàng năm HTX đều được cấp giấy chứng nhận cơ sở chế biến an toàn do Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chứng nhận. Hiện tại HTX đang được các cơ quan chức năng hỗ trợ và hướng dẫn làm thủ tục để được cấp chứng nhận tiêu chuẩn HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Point). Hiện tại HTX có 15 thành viên và 10 thành viên liên kết, trong đó bộ phận quản lý có 3 người (2 đại học và 1 trung cấp). Lao động thường xuyên tại xưởng có 16 người, thu nhập bình quân từ 5.200.000đ-6.000.000đ/người/tháng. Doanh thu hàng năm đạt từ 10- 20 tỷ đồng đem lại nhiều lợi ích thiết thực cho thành viên, khẳng định hướng phát triển của HTX gắn với chuỗi giá trị sản phẩm là thực sự đúng đắn./.
Tin, ảnh: Bùi Thám
